Ne yazık ki Türkiye’ de gezgin kadın sayısı hala yok denecek kadar az. Belki hayatın ve toplumun getirdikleri belki kültür ve öğrenilenler yada yaşam bizim cesaretimizi azaltıyor. Belki korkulara yenik düşüyoruz belki de çok okumuyor ve araştırmıyoruz. Güzel şeyleri değil hep kötü olanları duyuyor ve olasılıkları ona göre belirliyoruz. Evet yolda tek başına kadın gezgin olmak zor olabilir ama o kadar ürkütücü olduğundan emin değilim. Belki Türkiye’ de gezgin kadınlar dediğimizde çok fazla şey bulamıyoruz ama dünyada bize ilham verebilecek o kadar çok gezgin kadınlar ve kadın kaşifler var ki…. Gezgin ya da kaşif olmasalar da yaptıkları ile hayranlık uyandıran ve cesaretlendiren kadınlarda cabası.
Çok okuyan, çok araştıran, yollara düşen, yaşadıkça daha çok öğrenen, öğrendikçe paylaşan yaptıkları gerçekten şaşırtıcı olan gezgin, kaşif gezginler. İsimleri, yaptıkları şeylerle beraber dünyanın ilklere imza atan ilk kadınları olarak anılmış.
Yola çıkmak ve uzak rotalara gitmekte, gezgin olma yolunda beni cesaretlendiren, hayranlıkla okuduğum kadınlardan bir kaçına kısa kısa bir göz atalım.
Ida Laura Pfeiffer
İlk kadın gezgin, gezi yazarı ve kaşiflerden biri. 1797-1858 yılları arasında yaşamış ve Viyana’ da doğmuş. Ida adını, tek başına dünya turuna çıkmış ilk kadın olarak yazdırmış durumda. Dünya etrafındaki turunu üç farklı gezi ile tamamlamış. İki yıl süren dünya turunun ilk gezisine, 1846 yılında başlamadan önce 1842 yılında Karadeniz ve İstanbul’ a geldiği biliniyor. İlk gezinin ardından 1851 yılında başladığı ikinci gezisi 3 yıl devam etmiş. Dünya turunun son parçası Madagaskar’ a 1857 yılında giderek iki ayda tamamlıyor. Dönüşünün ardından ne yazık ki bir yıl bile geçmeden dünyaya gözlerini kapatıyor. Ama dünyada görülmedik yer bırakmadan. Bütün yaşadıklarını ve öğrendiklerini yazdıktan sonra.
Dünya turu yapan ilk kadın gezgin, kaşif ve gezi yazarı
Krystyna Chojnowska-Liskiewicz
1936 yılında Polonya’ da doğan Krystna, dünyanın etrafını tek başına yelkenli ile kat eden ilk gezgin kadın. 1976 yılında çıktığı yolculuğu 401 gün sürmüş ve 57,719 km yapmış. Yolculuğa Kanarya Adaları’ ndan başlayıp sırayla Atlantik Okyanusu’ ndan Barbados’ a, Karayip Denizi’ nden Panama Kanalı’ na ulaşıp Pasifik Okyanusu’ nu geçmiş. Tahiti, Fiji ve Avusturalya’ ya gidip Hint Okyanusu’ nu geçerek geri dönmüş. Tek başına bir kadın ve bir yelkenli, inanılmaz gibi görünüyor.
Kay Cottee
1954 yılında doğan Kay’ de bir başka yelkenli kadın gezgin. 1987 yılında dünya etrafında dönmek için başladığı turunu hiç durmadan 189 günde tamamlayan ilk kadın gezgin.
Annie Londonderry
Riga’ da doğan 1870-1947 yılları arasında yaşayan Annie, dünyayı bisiklet ile iki teker üzerinde turlayan ilk kadın gezgin ve yazar. İki teker üzerinde dünyayı ne kadar zamanda turlardım diye hesaplamaya çalışıyorum ama matematiği tutmuyor. Bahsettiğimiz yıllara bakıyorum ve yaptıklarına, ne söylesem az kalır sanırım.
Bisiklet ile dünya turu yapan ilk kadın.
Laura Dekker
Bizler karada yürüyerek bir dünya turu yapsak dediğimizde imkansız derken bu kadınların okyanusları tek başına aşıp dünyanın etrafını dönmeleri gerçekten inanılmaz. Laura, dünyanın etrafında tek başına yelkenli ile tur atan en genç kişi. Bu sefer kadın demiyorum çünkü en genç olanı. 1995 doğumlu Laura bu kararı verdiğinde daha 14 yaşındaymış. Ve bir yıl içerisinde de hazırlıklarını tamamlayıp, dünya turu yolculuğuna 2010 yılında başlamış ve yaklaşık 1.5 yılda tamamlamış.
Grace Marguerite Lethbridge (Lady Hay Drummond-Hay)
1895-1946 yıllarında yaşamış İngiliz yazar. Onun hikayesini enteresan kılan havacılık ile ilgili bilgisi olmayan bir kadının Zepplin ile havadan dünya turu atması ve yazdıklarının bir çok alanda daha fazla bilgi edinilmesine sahip olması. Grace, havadan dünya turu atan ilk kadın yazar. 1929 yılında başlayan yolculuk 21 gün sürmüş. En hızlı ve kolayı dünya turunu havadan yapmak şimdiki teknolojoleri düşündüğümüzde 🙂
Amelia Earhart
İnanılmaz cesur olan bu kadın için ne yazık ki yolculuğu hakkında çok sevinçli şeyler söyleyemiyoruz. 1897 yılında doğan Amelia 1937 yılında kayboldu. Atlantik Okyanusunu tek başına uçan ilk kadın havacı aynı zamanda Amerikan havacılık öncüsü ve yazar. Yolcuğunu tamamlayamadan Pasifik Okyanusu’ nda Howland Adası yakınlarında gözden kayboldu ve bulunamadı.
Pasifik okyanusunda kayboldu Amelia Earhart
Edurne Pasaban
Onlar imkansız nedir bilmeyen, korkularını yenmiş cesur kadınlar. Her zorluk ile mücadele edebilen, yılmayan başarılı kadınlar. Edurne’ ya kadın gezgin diyemiyorum belki ama çok cesur bir kadın dağcı olduğunu herkes biliyor. 1973 doğumlu Edurne, 2001 yılında başladığı ‘Sekizbinlikler’ olarak adlandırılan deniz seviyesinden 8.000 metre yükseklikteki 14 dağa tırmanarak 2010 yılında, sekizbinliklere tırmanışı tamamlayan ilk kadın dağcı oldu. 2010 yılında, 14 dağ tırmanışını tamamlayan 21 kişiden biri.
- Sekizbinlikler : Himalaya’ larda Everest dağı 8.850 metre, Kangchenjunga dağı 8.586 metre, Lhotse dağı 8.516 metre, Makalu dağı 8481 metre, Cho Oyu dağı 8.201 metre, Dhaulagiri 8.167 metre, Manasl dağı 8.156 metre, Nanga Parbat 8.126 metre, Annapurna dağı 8.091 metre, Gasherbrum 1 dağı 8.080 metre, Broad Peak 8.051 metre, Gasherbrum 2 dağı 8.035 metre, Shishapangma dağı 8.013 metre ve K2 dağı – Pakistan 8.611 metre.
Annie Edson Taylor
Annie’ nin yaptığı şey o dönemleri düşününce en enteresan şeylerden biri. 1838 – 1921 yılları arasında yaşamış Amerikalı bir maceracı. 63 yaşında böylesi çılgın bir kadın. 63. doğum gününde kendini bir varilin içinde nigara şelalesine sularına bıraktı. Nigara şelalesinde varil içinde yolculuk yapan ve hayatta kalabilen ilk kişi oldu 🙂 Onun hikayesine ilk okuduğumda çılgınlığına ve cesaretine hayran kalmıştım. Belki bir gezgin değil ama gezgin olarak yollarda olsaydı yapacaklarını hayal edemiyorum 🙂
Niagara şelalesinden kendini varilin içinde boşluğa bıraktı
Onlar gibi daha bir çok kadını sayabiliriz. Bir kere araştırmaya başladığınızda o da mı varmış, nasıl yani? Bir kadın tek başına bunu nasıl yapabilir? O dönemde tek başına kaşif bir kadın olmak mı? Yanlız kadın gezgin olarak o yolları nasıl gitmiş? diye devam eden sorular ile ve cevapları ile karşımıza yüzlece kadın çıkıyor.
Biraz cesaret, biraz kendine güvenmek, biraz inanmak, iyi araştırmak ve ilk adımı atmak yeterli. Birde bakmışsınız ki yollarda durmadan yol alan, keşiflere, macarelara açık, yeni yerler, kültürler ve yaşamları öğrenen bir gezgin olmuşsunuz.
